De populariteit van wandelen: “Het is een soort gratis therapie”
Eva heeft drie verrassende wandelaars aan haar tafel; Loes Haverkort (actrice en zangeres), Dennis Jansen (mediajournalist AD) en Masja de Jongh (schoonheidsspecialiste). Voordat er in de persoonlijke verhalen gedoken wordt, wordt door Eva eerst de prestatie benadrukt: hoe vaak, hoe lang en hoe ver lopen haar gasten?
Instant, compleet en gênant voorbijgaand aan zowel het thema, het doel en effect van wandelen: drie mensen aan haar tafel die er niet zitten om de prestatie van wandelen, maar juist om wat het wandelen hen brengt. Zij zijn er niet om de cijfers. De antwoorden doen er dus compleet niet toe, maar ze geven allen sociaal wenselijk antwoord. Verderop in dit blog lees je meer over waarom je wandelen niet aan prestatiedrift zou willen koppelen.
Desalniettemin, later in het interview wordt Masja de Jongh nógmaals op het matje geroepen om ditzelfde onzinnige punt:
“Als jij zegt íedere dag,” vraagt Eva,” bedoel je dan ook echt íedere dag? Ook met Kerst, en Oud & Nieuw?”
Wat het doel of het juiste antwoord zou moeten zijn blijft volstrekt onduidelijk als kijker. Want als dít de toets moet zijn of iemand wel de waarheid spreekt, is het wel heel flinterdun; ben je geen echte wandelaar als je met de feestdagen voor je familie kiest in plaats van voor je rigide wandeling?
Hopelijk is het een afgesproken bruggetje: Masja vangt het soepel op met een persoonlijke link van een slechte nacht en de gezondheid van haar vader. Even later probeert Loes Haverkort uit te leggen wat het wandelen met haar doet. Eva doet een gooi naar het te benoemen.
“Wandelen is een soort therapie”, legt Eva de woorden in de mond van Loes.
Loes bevestigt het:
“Wandelen is inderdaad een soort gratis therapie.”
Maar dát is de omgekeerde wereld.
Wandelen is geen heilige graal; het is precies andersom: het gebrek aan wandelen is een complicatie:
Dat men opknapt van wandelen is vooral omdat je eindelijk weer eens beweegt als mens. En/of tijd en ruimte neemt, de natuur en het ritme ervaart.
Wandelen is géén therapie, het is onze norm die we door de tijd zijn gaan verliezen: bewegen is je lichaam vertellen dat je nog iets wil uit het leven.
Therapie heb je voor serieuze of complexe problemen. Als je wandelen als therapie ziet en opknapt van wandelen, had je dus geen psychisch probleem, je had gewoon te maken met het leven. Als je wandelen als therapie ziet, bagatelliseer je de mensen met serieuze problematiek. Want, die mensen met serieuze problematiek waren kennelijk te lui om een stukje te wandelen?
Door naar Dennis.
Hij vertelt -onbedoeld vermakelijk- over hoe zijn vrouw hem naar het Pieterpad lokte, maar de Pacific Crest Trail (4365 km door west-VS) eigenlijk al in het vizier had. Hij ging na het Pieterpad overstag. Dennis benadrukt impliciet de noodzaak van een bedrijf in een goede voorbereiding van trektochten zoals RAYU des te meer:
“We hadden het toch een beetje onderschat. Pieterpad was gewoon lopen. Nu was het veel klimmen. Het was zwaar. En heet. Heel anders dan het Pieterpad eigenlijk. We zagen het eigenlijk helemaal niet meer zitten.”
Ze wilden na twee weken stoppen, maar besloten door te zetten.
“Het was ongekend mooi. Maar wel zwaar. En je leert natuurlijk jezelf goed kennen”
Eva haakt aan op deze klassieker:
“En wat heb je over jezelf geleerd?”
“Ik kwam erachter dat we het thuis echt goed hebben. En de natuur is echt geweldig.”
En hoe blij ik ook was met dit herkenbare antwoord (als je een trektocht kunt maken heb je het thuis doorgaans goed én ja, de natuur is sowieso echt geweldig) …óók dit is een voorbeeld van de omgekeerde wereld.
Als je een wandeling buiten je gangbare contreien nodig hebt om de waarde van natuur te begrijpen, gaat er iets mis. Een dagelijkse wandeling door het park om de hoek had je deze ervaring óók kunnen geven. Als je meerdaags wandelen nodig hebt om te begrijpen dat je het thuis goed hebt….gaat er ook echt iets fundamenteels mis: hier zou je geen trektocht voor nodig moeten hebben. En als je een extreme trektocht nodig hebt om jezelf te leren kennen gaat er niet alleen niet iets fundamenteels mis; het is grof geschut.
Zo zal Dennis het waarschijnlijk niet bedoeld hebben, hij kwam er louter om zijn verhaal te delen. Het is wel de tendens die door zo’n interview ontstaat.
Nog meer water bij de wijn, Rayu?
Tuurlijk. Soms is er grof geschut nodig om te begrijpen waar je staat in het leven, wat je belangrijk vindt, in wat voor rijkdom je leeft, wat de waarde van natuur is etc. Beter iets dan niets, toch? Mja. Wellicht. Maar iets of iemand betaalt daar altijd de prijs voor. Het zou dus realistisch zijn om dat óók in kaart te brengen. Want ja, inderdaad, dát hoor je maar zeer zelden.
Er is echter nog iets interessants in dit interview.
Wandelen wordt niet als doel, maar ook als middel benoemd.
“Je bent ook dertig kilo afgevallen”, opent Eva een nieuw draadje (of open deur) bij Masja. En hoewel dertig kilo afslanken indrukwekkend is en veel wilskracht zal hebben gevraagd, heeft het met wandelen niet zoveel te maken. Sterker nog, wandelen kiezen om af te slanken is kiezen voor een bijzonder ruime omweg voor gewichtsverlies. Masja geeft gelukkig aan dat ze vele leefstijlfactoren heeft gewijzigd. En dat is natuurlijk uiteindelijk waar de echte sleutel ligt; voeding en gewoontes.
Masja vertelt ook dat ze haar baan heeft opgezegd en een eigen zaak is begonnen (een beetje verwarrend, want Masja had al haar eigen zaak met haar beautysalon ‘Eerlijke Schoonheid’?).
Desalniettemin voer voor Eva:
“Door het wandelen? Omdat je dan tot die diepere laag tot jezelf komt?”
Best een lastige vraag. Wat is eigenlijk een ‘diepere laag in jezelf’?
Wandelen werd inderdaad een doel voor Masja: het pakte lucratief als doel uit. Daardoor kun je snel in de war gebracht worden dat wandelen de heilige graal -en dus een doel- wordt voor een beter leven.
Hiken = spelen?
Oké, maar wanneer is iets werk, wanneer is iets spelen, wanneer is iets doel, wanneer is iets middel?
Het resultaat van onderzoeken hierover is aanzienlijk minder verwarrend: als de fysieke activiteit belangrijker is dan het doel, dan benoemen we het als spelen; andersom is er sprake van werk. Spelen is gevoelsmatig meer belonend dan werk en het verhoogt de vitaliteit volgens de zelfbeschikkingstheorie. En ja, andersom werkt het ook zo; de meeste mensen raken gedemotiveerd door prestatiedruk.
Verwarrend?
Hee Rayu, is dit niet hypocriet, want jij traint toch wandelaars?
Inderdaad, Rayu traint wandelaars. Rayu’s hikers hebben (doorgaans) als doel hun meerdaagse wandeling. Rayu traint ze voorafgaand -en soms tijdens- en spreekt ze na hun trektocht. Ze worden fysiek, mentaal en met de juiste voedselvoorraad en spullen getraind voor hun trektocht. Daardoor is duidelijk wat zowel de positieve én negatieve (ja, die bestaan óók) ervaringen zijn. Rayu weet wat het oplevert en is getraind om doel en middel uit elkaar te houden. Rayu traint hikers voor hun doel: de trektocht.
En zo nu en dan is de trektocht een middel voor een ander leven. Zeker mogelijk.
Maar dit is áltijd een duidelijk onderscheid in het traject.
Samengevat
Tenzij je een vierdaagse wandelt, een ander leven wil of een bergtop wil halen, heeft wandelen niet zoveel met prestatie (en dus een doel) te maken. Juist dát maakt wandelen bijzonder. Het maakt het spelen. En een doel middels wandelen hebben is uiteraard ook helemaal prima; als professioneel hiker én vitaliteitskundige kan Rayu niet anders dan wandelen aanmoedigen. Rayu weet als geen ander wat het op persoonlijk en fysiek vlak kan opleveren. Maar júist daarom: het wandelen op zichzelf staand als doel, op een voetstuk plaatsen, of in het daglicht van therapie of heilige graal zetten, gaat zelfs Rayu te ver.
De oneliner van Masja in dit interview was eigenlijk pas écht een mooie titel geweest:
“Wandel in grote lijnen en leef in detail”.
Juist.
In andere woorden…
Leef met structuur zonder saaiheid.
Meer begrijpen waarom het verschil tussen doel en middel belangrijk is?
- https://hikenbeginthier.nl/stoppen-met-sporten/
- https://hikenbeginthier.nl/stoppen-met-sporten-deel-ii/ inclusief interview met de Telegraaf.
- https://hikenbeginthier.nl/structuur-zonder-saaiheid/
Kijk hier het deel over ‘Wandelen als therapie’ terug:
