#

Veerkracht

Hoe maak je jezelf mentaal weerbaar?

Je tent is stuk, je eten is uit je rugzak gevallen, je komt in zwaar weer, je bent verdwaald, je hebt al meerdere nachten niet geslapen van de kou, je loopt op blaren, je rugzak is te zwaar en je bent fysiek gebroken.

Het is maar een greep uit de beproevingen waar je met hiken voor kan komen te staan. Hoe ga je de wilskracht vinden om je hike vol te houden als je er helemaal door heen zit? Hoe houd je focus? Beleef je je hike of ben je slaaf van de kilometers? Hoe blijf je met opgeheven hoofd hiken tot je eindpunt? Kortom, hoe blijf je veerkrachtig tijdens je hike?

Het viel me op dat ik beleefd maar gereserveerd reageerde wanneer ik een hike gepland had staan en mensen mij een ‘fijne vakantie’ toewensten. Hoewel hiken niet in het vakje ‘werk’ past, vond ik de term ‘vakantie’ óók niet goed passen. Zeker, het was een vrijwillige onderneming in het buitenland met veel vrijheid, iets wat een gemiddelde vakantie kenmerkt. Maar soms waren de trektochten, of delen er van, zo uitdagend dat er niet veel van het vakantiegevoel overbleef. Na veel hikers gesproken te hebben bleek ik niet de enige die weifelend reageerde op deze toewensing. Het is vooral een andere, tijdelijke leefstijl, die doorgaans haaks op je reguliere leefstijl staat. Dat vraagt ook andere spelregels en het betekent meestal dat bijvoorbeeld je voeding, je slaappatroon, je beweging maar ook je stressbeleving anders zijn. Bijvoorbeeld omdat je tijdens je trektocht altijd in onvoorziene, ongewenste situaties kan komen.

Vertrouwen op je intuïtie in stresssituaties blijkt dan niet altijd de beste aanpak. Beslissingen worden namelijk niet alleen met je hoofd gemaakt, maar met je hele lichaam. En die diverse signalen kunnen echter nog wel eens voor een erbarmelijke beslissing zorgen. Als je lichaam vermoeid is of je hebt het koud, dan zie je de wereld anders dan wanneer je uitgerust bent en op een zonnige terrasje zit. Sommige van deze beslissingen kunnen verstrekkende gevolgen hebben. Een goed voorbeeld tref je bij de rechterlijke macht; professionals die jarenlang getraind zijn om te oordelen op basis van feiten. Toch blijken rechters de dag nadat de zomertijd ingaat en men dus iets korter slaapt, zwaardere straffen uit te delen. En een slechte nacht is geen zeldzaamheid onder het hiken. Ook bleken rechters die moesten oordelen over vervroegde vrijlatingen, deze vaker af te wijzen naarmate de lunchpauze naderde. Net voor je het hongergevoel bewust ervaart, geeft je lichaam subtiel aan dat er gevaar dreigt aan energietekort; de rechter krijgt alleen het signaal door van dreiging die hij vervolgens projecteert op de persoon die voor hem staat. Intuïtie bestaat grotendeels uit lichamelijke signalen die we schrikbarend vaak verkeerd interpreteren. Dat is de reden waarom mensen die intuïtief een multiple choice toets afnemen en gaan voor hun eerste keuze, structureel slechter presteren dan mensen die andere opties ook overwegen. Om uit te gaan van een enkel uitgangspunt blijkt ook niet verstandig als we bijvoorbeeld het spoor bijster raken in de woestijn. We zijn bijzonder slecht in het in één lijn kunnen lopen wanneer we elke vorm van aanwijzingen ontberen. Zo slecht zelfs, dat we dikwijls weer uitkomen bij ons startpunt: hoe overtuigd we van de rechte lijn ook zijn. Intuïtie is dus niet je beste vriend in noodsituaties.

Daarom is plannen en trainen belangrijk, maar ook talent: weten waar je wel en niet goed in bent zorgt voor een betere keuze in trektochten. Wanneer je iemand bent die snel de weg kwijt is, de winkel altijd uitloopt in de richting waar je vandaan kwam en moeite hebt met oriënteren, dan is het wellicht slim om een goed gemarkeerde trail te kiezen. Weten of je goed kan slapen in diverse grillige omstandigheden kan de keuze tussen vrij kamperen met je tent of van hostel naar hostel hiken vergemakkelijken. Weten of je goed functioneert in warme of juist koude omstandigheden kan van invloed zijn in de keuze van het gebied om in te hiken. Wanneer je lange benen hebt, kan het -voor beide partijen- hinderlijk zijn om samen te lopen met iemand met veel kortere benen. Maar ook weten of je goed alleen kunt zijn, kan zorgen voor een passende hike: kies je voor een onherbergzame tocht of een vermaarde route, die drukker is?

Bij planning kun je gebruik maken van als-dan regels. In de loop van mijn hikersjaren heb ik een aardige hoeveelheid deugdelijk materiaal verzameld, en hoewel ik niets ongetest meenam, faalde het materiaal regelmatig tijdens het hiken; soms het materiaal zelf, soms gewoon door pech. Het hebben van ducttape, wat touw en een aansteker bleek in veel situaties dan geen overbodige luxe. Je kunt de stelregel ‘twee is één, één is geen’ aanhouden voor in ieder geval de essentiële onderdelen: zorg voor een plan B. Je hebt water bij je, maar ook een waterfilter. Je hebt een GPS bij je, maar ook een kaart. Je hebt elektronica bij je, maar ook een extra set batterijen. Je hebt een telefoon bij je, maar je kent ook een noodnummer uit je hoofd. Het hoeven dus geen dubbele dingen te zijn. Waak er ook voor dat je geen back up van de back up meeneemt, want dan ga je ten onder aan het gewicht. Met een beetje creativiteit hebben veel spullen een dubbele functie, welke vaak als een plan B kan fungeren. Wetende dat je een back-up plan hebt zorgt voor rust en dat draagt bij aan je veerkracht: constant zorgen maken brengt je in een neerwaartse spiraal. Wanneer je daar boven op een tegenslag krijgt, daal je nog verder de spiraal af. Een goede planning zorgt er niet alleen voor dat je niet onder nul begint, je herstelt ook sneller van een tegenslag. Het klinkt logisch, maar dit soort dingen worden ook daadwerkelijk onderzocht. Mensen die meer negatieve emoties ervaren herstellen langzamer van een psychologische stresstest, gemeten in langzamere daling van hartslag, bloeddruk en transpiratie.

Veerkracht trainen is snel kunnen herstellen van tegenslag, juiste keuzes maken en door kunnen zetten, onder druk. Het zijn belangrijke componenten die ik train met hikers in hun voorbereiding op hun trektocht. Je kan er zelf mee aan de slag door je bijvoorbeeld bloot te stellen aan extreme ontberingen, maar uitdagingen die je elke dag kunt doen hebben ook aantoonbaar effect op veerkracht en zijn veel toegankelijker. Het veelvuldig ervaren van negatieve emoties remmen zogezegd het herstel bij psychologische stress, maar zo blijkt ook dat het regelmatig ervaren van positieve emoties het herstel juist bevordert. Als een blij ei en een dartelend hertje aan positieve dingen denken als het tegenzit dan maar? Nou nee, want negatieve emoties hebben in stresssituaties óók hun functie en met positief denken kun je jezelf nog goed voor de gek houden. Dat is met voelen anders en het mooie is dat je positieve emoties kunt trainen; zoek dagelijks situaties op of creëer een situatie waarin je bijvoorbeeld blijheid, verwondering of liefde ervaart. Dat zorgt voor het opbouwen van een emotionele buffer, waardoor je veerkrachtiger bent als het tegenzit.

Juiste keuzes maken doe je door gedegen afweging en planning, val terug op goed geoefende als-dan regels en zorg dat je ze ook kunt onder stress. Dat kun je bijvoorbeeld doen door tegen je impuls in te gaan; kun je doorzetten in een situatie waarin je impuls juist het tegenovergestelde is? Kun je de tijd en rust nemen om om je heen te kijken terwijl je impuls doorlopen is? Als je vaker tegen je impuls ingaat, word je flexibeler in verscheidene situaties. Trek bijvoorbeeld níet direct een trui aan als je het koud begint te krijgen. Maak iedere ochtend je bed op, wanneer je dit niet gewend bent. Douche je koud af. Kies een taak die je normaal uit wilt stellen, zoals bijvoorbeeld de afwas na het eten en doe die een week lang meteen. Het klinkt minder logisch, maar ook dit is onderzocht en blijkt de veerkracht te vergroten.

Veerkracht tijdens je hike is niet een kwestie van een ‘positieve mindset’, maar een combinatie van goed plannen, talent en training. Hoewel goed materiaal en fysiek trainen een onderdeel zijn van het totaal, blijken de mentale aspecten van het hiken dikwijls onderschat in de voorbereiding van je trektocht. Hoe fantastisch buiten zijn ook kan zijn, er zijn op allerlei fronten spannende situaties mogelijk; van oncomfortabel tot heel stressvol. Zorgen dat je geen controle verliest in een situatie die buiten de lijn der verwachtingen ligt en omgaan met grillige omstandigheden en minimale middelen is een wezenlijk onderdeel van het hiken. Bij je bepakking neerzitten is geen optie, leren hoe je veerkrachtig kan zijn wel.

Deel deze blog:

Facebook
Twitter
LinkedIn

Meer blogs:

Beer bunkert paddenstoelplukker?

#rayu

6 oktober 2024

Hike the Szlak Karpacki Poland – virtually

#rayu

2 oktober 2024

“Do you sell bear spray in Poland?”

#rayu

3 september 2024

Rayu’s gearlist voor Karpacki Blue Trail – Polen 2024

#rayu

1 september 2024

Blue trail: Is de hemel heden grauw, morgen is hij blauw

#rayu

28 augustus 2024

Boeken

#rayu

30 juli 2024