De Geluksatlas – 50 oplaadpunten in Nederland van Liesbeth Paardekooper (2016)
Struinend door één van mijn eigen oplaadplaatsen – de bibliotheek- viel mijn oog op een boek welke op het tafeltje ‘Zojuist ingeleverd’ lag. Met een preoccupatie voor buiten was de kaft hier waarschijnlijk debet aan; een foto van een typisch Nederlands landschap, groen gras op de voorgrond, blauw lucht met afstekende witte wolken en op de achtergrond een idyllisch kerkdorpje. Ook de subtitel ’50 oplaadpunten in Nederland’ zal er aan bijgedragen hebben; regelmatig rijdend in een elektrische auto krijg je vanwege je range-anxiety vanzelf ook een preoccupatie met laadpunten. Hoewel de subtitel wellicht een moderne knipoog is, heeft deze atlas met het laatste weinig van doen.
Geintrigeerd sloeg ik De Geluksatlas open. Een landkaart van Nederland, met op het eerste gezicht willekeurige woorden zoals ‘loslaten’, ‘betoveren’, ‘wild’, ‘nostalgie’, ‘anders zijn’ op willekeurige plekken. Een uitleg volgt. “Welke ‘power-plaatsen’ heeft Nederland te bieden: waar kunnen we ons opladen, waar kunnen we ons laven, welke plek maakt ons – in de breedste zin van het woord – blij?”
Liesbeth Paardekooper interviewde veel mensen (hoe deze selectie van mensen tot stand kwam is niet duidelijk) die hun favoriete plek aan haar lieten zien en daarmee iets belangrijks over zichzelf vertelden. “Daardoor kun je van bezielde plaatsen spreken. Het zijn geluksplekken omdat je er kunt samenvallen met iets wat wezenlijk bij jou hoort.” Dit samengevat in één woord kenmerkt de lokatie op de voorgenoemde landkaart en deze plekken vormen Liesbeth’s collectie van 50 plekken die iets van de kracht van Nederland in zich hebben. Het is niet alleen de kracht van Nederland, maar ook de kracht van de woorden die de plek kenmerken en het boek een creatieve inslag geeft. Op zoek naar een plek buiten op basis van een emotie, karakteristiek of beleving. Want ja, een preoccupatie met woorden heb ik ook nog.
De titel Geluksatlas hindert me wat; sex sells, maar happiness is een goede tweede, zoals het glossy magazine Happinez hier een sprekend voorbeeld van geeft. Het suggereert dat geluk gevonden kan worden, dat het iets is wat buiten onszelf ligt: ‘als je naar deze plekken gaat, dan wordt je gelukkiger!’, maar zo’n 50 % van geluk is genetisch bepaald en nog eens 40% is van eigen invloed1 en dus trainbaar, door bijvoorbeeld het tonen en uiten van dankbaarheid. Daarnaast is focussen op wat het leven de moeite van het leven waard maakt een veel concretere aanpak dan een zoektocht naar geluk. Als je focus legt op zingeving, ofwel, het leven zin geven, dan is geluk hierin veel meer een gevolg, een prettige bijkomstigheid, dan een doel op zich. In het boek wordt verder niet over geluk met bijbehorende, veelal wollige, teksten uitgeweid en lijkt het me vooralsnog een commercieel pragmatische titelkeuze. Van dingen ondernemen op mooie plekken worden we over het algemeen vaak wel veel blijer en veel goede drijfveren voor buiten bevat het prachtige boek zeker.
Hoewel niet alle plekken buiten zijn, is het aandeel buiten wel opvallend te noemen. Buiten roept allicht wat sneller een geluksgevoel op, maar het omgekeerde is misschien ook wel waar: gaan we niet sneller en meer naar buiten als we gelukkiger zijn
Op de website kun je ook alle plekken vinden. Sprekende voorbeelden zijn ‘Achter de coulissen bij Achterhoekse wijnboeren’ (‘Wortelen’), De Millinger theetuin (‘Creatief’), De Italiaanse weg (Vergezicht’) en Punt van Reide (Wild). Veel fiets- en wandeltochten, vaak benoemd met lokale horeca en bed & breakfast-opties om er eventueel meteen een weekend weg van te maken om de kans op geluksgevoel nog wat te vergroten.
1)
• Lyubomirksy S (2005), Sheldon KM, Schkade D. Pursuing happiness. The architecture of sustainable change. Review of general psychology, 9, 111-131
• Tellegen A (1998), Lyken DT, Bouchard TJ, e.a. Personality similarity reared apart and together. Journal of Personality and Social psychology, 54, 1031-1039 P 21